Zmiana klimatu destabilizuje monsun w Azji, prowadząc do nieregularnych okresów suszy i nasilonych opadów. Dowiedz się, w jaki sposób rdzenne społeczności dostosowują się do tych zmian, jak wygląda ich koegzystencja z otaczającymi lasami i jak rdzenne kosmologie mogą pomóc nam w kształtowaniu wizji przyszłości, która gwarantuje wspólne przetrwanie.
Dym, las komunalny, Luang Namtha (2017)
Jako jeden z najsłabiej rozwiniętych krajów na świecie, Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna jest wyjątkowo podatna na niekorzystne skutki zmiany klimatu. Przewiduje się, że wraz ze wzrostem temperatury kraj ten doświadczy zwiększonej częstotliwości występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych, zwiększonej zmienności opadów deszczu oraz poważniejszych i częstszych powodzi i susz, mimo że przyczynił się on zaledwie do 0,03% całkowitej globalnej emisji dwutlenku węgla.
Około 70% populacji Laosu jest zależna od rolnictwa, uprawiając żywność na zaspokojenie własnych potrzeb oraz pozyskując produkty niedrzewne z laotańskiej dżungli. Oba źródła są niezwykle wrażliwe na istniejące zmiany klimatyczne, powodując rosnący brak bezpieczeństwa żywnościowego i gospodarczego kraju oraz rosnący stopień ubóstwa w przyszłości. Ponieważ owe skutki uderzają najsilniej w społeczności żyjące w odległych regionach, najbardziej dotkniętych jest 49 grup rdzennych mniejszości.
Ścieżka przez las, Ban Nalan, Prowincja Luang Namtha (2017)
Wioska Ban Na Lan grupy etnicznej Khmu do niedawna była odcięta od najbliższej drogi o około 12 kilometrów, zatem mieszkańcy pozyskiwali większość żywności, wody, lekarstw i  materiałów budowlanych z lokalnego lasu.
Codzienne wyprawy do lasu mogą być jednak śmiertelne. Podczas wojny w Wietnamie oraz w czasie wojny domowej w Laosie, siły zbrojne Stanów Zjednoczonych zrzuciły ponad dwa miliony ton amunicji na laotańską dżunglę. Setki tysięcy ton niewybuchów znajdują się obecnie na obszarach lasów. 50 lat po zakończeniu konfliktów nadal zabijają, wybuchając w czasie wędrówek w lesie, w trakcie przekopywania pól lub kiedy dzieci pomylą je z zabawkami.
______ były żołnierz las komunalny, Prowincja Luang Namtha (2017)
Hełm armii francuskiej, las komunalny, Ban Nalan, Prowincja Luang Namtha (2017)
Członkowie społeczności pracują wspólnie nad budową nowego budynku, który będzie kuchnią- z materiałów pozyskanych z lasu takich jak drewno, suszone liście oraz liny uplecione z lian i traw.
Budowa kuchni, Ban Nalan, Prowincja Luang Namtha (2017)
_____, Ban Nalan, Prowincja Luang Namtha (2017)
Zgodnie z tradycją Khmu, w zamian za pomoc odbiorca nowego budynku przygotowuje wspólną ucztę dla budowniczych i uroczysty posiłek dla reszty społeczności. Z tej okazji przyrządzono gulasz wieprzowo-drobiowy z pędami bambusa i rattanu. Praca nad budynkiem została sprawnie ukończona dzięki pomocy wielu rąk. Nowy budynek, w zgodzie z tradycją został naznaczony krwią świni, rytuał ten ma na celu odpędzenie złych duchów. Gdy zapada noc, trwa wspólna biesiada podtrzymywana płomieniami ogniska i ryżową whisky.
Dżungla laotańska jest głównym źródłem roślin leczniczych, które są zbierane i podawane przez plemiennych uzdrowicieli. Przy słabo rozwiniętym krajowym systemie opieki zdrowotnej, społeczności wiejskie są w dużym stopniu zależne od tradycyjnej medycyny w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.
Spośród roślin stosowanych w tradycyjnych środkach leczniczych, wiele z nich ma właściwości przeciwnowotworowe, przeciw wirusowi HIV, przeciw gruźlicy i przeciwmalaryczne, a niektóre z nich zawierają nieznane wcześniej związki chemiczne.
_____ zbiera zielenine, las komunalny, Ban Tha Se, Prowincja Luang Natha (2017)
Ratan, pędy bambusa, grzyby, , a także jadalne kwiaty i zioła - wszystko to można znaleźć w laotańskiej dżungli, jeśli wiesz, gdzie je znaleźć. Ratan jest jednym z najcenniejszych produktów leśnych ze względu na jego różnorodne zastosowania. Miękki środek kolczasto wyglądającej trzciny zapewnia smaczne, bogate w białko jedzenie, a sama trzcina jest twardym materiałem budowlanym, który można splatać razem i wykorzystywać zamiast sznurka podczas budowy lub używać do tworzenia koszy i mebli, które można sprzedać.
_______ zeskrobuje ciernie z rattanu,  Ban Tha Se, Prowincja Luang Natha (2017)
Aby uzyskać dostęp do miękkiego środka, zewnętrzna powłoka trzciny musi zostać zeskrobana w celu usunięcia kolców. Następnie można ratan ugotować w całości na otwartym ogniu lub pokroić tak, aby miękki środek można było usunąć i dodać do zupy lub curry.
Zupa z wieprzowiny, rattanu i pędów bambusa, Ban Tha Se, Prowincja Luang Natha (2017)
Dżungla działa jak deszczowy silnik, zatrzymuje chłodną wilgoć z atmosfery, powodując tworzenie się chmur i opadów, które  następnie są wchłaniane przez glebę i drzewa. W ten sposób uzupełniane są zbiorniki wód gruntowych oraz dochodzi do zacieśnienia się. Powolne uwalnianie wód gruntowych zasila następnie źródła i rzeki, które zapewniają wodę pitną, miejsca do mycia i kąpieli oraz wodę potrzebną do uprawy ryżu i innych plonów.
Źródło wody, last komunalny, Ban Tha Se, Prowincja Luang Natha (2017)
Rzeki, które wypływają z laotańskiej dżungli dostarczają także pożywienia w postaci ryb i raków, które są łowione przy użyciu domowej roboty włóczni oraz ręcznie splecionych sieci. Teraz gdy polowanie jest zabronione w parku narodowym Nam Ha, w wiosce Tha Sew Khmunad rzeką Nam Ha ryby są ważnym źródłem białka, które zastąpiło mięso z buszu.
Po wyłowieniu, ryby nabijane są na patyki i wiązane zielonymi gałęziami, a następnie gotowane na otwartym ogniu. Gotową do spożycia rybę miesza się na liściu bananowca z suszonym chili, solą i ziołami zebranymi z lasu, a następnie podaje się ją z gotowanym kleistym ryżem zawiniętym w liść bananowca.
Przygotowanie ryb złowionych włócznią, The Nam Ha River, Ban Tha Se, Prowincja Luang Natha (2017)
Laotańska dżungla pochłonęła znacznie większą ilość dwutlenku węgla niż całkowita ilość dwutlenku węgla, jaką Laos zdołał wyemitować od czasów rewolucji przemysłowej. Wychwycony dwutlenek węgla z atmosfery na drodze fotosyntezy przekształcony jest w biomasę i magazynowany w postaci martwego drewna, ściółki oraz w glebach leśnych, gdzie pozostanie dopóki nie zostanie ponownie spalony.
Dym w dżungli, las komunalny, Ban Tha Se, Prowincja Luang Natha (2017)
Położona w parku narodowym Nam Ha, odległa wioska znajduje się na szczycie góry na długim i krętym błotnistym torze. Nieregularny monsun, opady deszczu i wylesianie utrudniają zaopatrzenie w wodę pitną w wioskach takich jak Nam Nang w prowincji Luang Namtha.
Wioska Nam Nang, Prowincja Luang Namtha(2017)
Wioska jest domem dla członków grupy etnicznej Akha. Jej mieszkańcy borykają się ze zwiększonym niedoborem wody w porze suchej, co prowadzi do wzrostu przypadków chorób żołądkowych. W porze suchej źródło wody wysycha i zostaje skażone. Brak wody prowadzi do roznoszenia chorób z powodu niemycia rąk.
Plastikowe kanistry do zbierania wody, Ban Nam Namg, Prowincja Luang Namtha (2017)
______ przy źródle, Ban Nam Namg, Prowincja Luang Namtha (2017)
Przynoszenie wody w wioskach Akha spoczywa na kobietach, które używają tykw do napełniania plastikowych kanistrów, umieszczanych następnie w mocowanych na głowach, szyi i plecach za pomocą jarzm. Wysychanie wody w lokalnym dotyka bardziej kobiet niż mężczyzn w wiosce, ponieważ to one spędzają więcej czasu na zbieraniu i przynoszeniu wody. Mają  też utrudniony dostęp do wody w celach higieny. Zakłócenia w dostępności wody również dotykają kobiet bardziej niż mężczyzn, cierpi z tego powodu ich edukacja i zdrowie.
______ w drodze po wodę, Ban Nam Namg, Prowincja Luang Namtha (2017)
Zmiany klimatyczne najsilniej wpłyną na kobiety, ponieważ są one często biedniejsze i bardziej zależne od mężczyzn. Z powodu społecznie konstruowanych ról kobiety będą cierpieć z powodu ciągłego łamania ich praw i rosnącego ciężaru obowiązków w ocieplającym się świecie. Kobiety często postrzegane są jako niezdolne do zadbania o siebie i o swoje społeczności, co potęguje ich statut ofiary. Odgrywają jednak kluczową rolę w czasach trudności ekonomicznych i niedoboru żywności, ponieważ to one znajdują sposoby wyżywienia i ochronę swoich dzieci, a w niektórych przypadkach także swoich mężów..
_________ w drodze po drewno z lasu, Ban Nam Namg, Prowincja Luang Namtha (2017)
Chociaż edukacja jest kluczowa w promowaniu znaczenia konserwacji przyrody w wioskach takich jak Nam Nang, istnieje ograniczenie co do ilości wprowadzenia antyludzkich praktyk ochrony środowiska, do których społeczności mogą się przystosować bez przymusu przekształcania swoich praktyk na inne źródła utrzymania, nawet w obszarach chronionych.
Klasa w szkole podstawowej, Ban Nam Namg, Prowincja Luang Namtha (2017)
Faworyzując florę i faunę ponad zwyczaje i praktyki społeczne, ekolodzy wpychają społeczności w jeszcze większe ubóstwo. W rezultacie ryzykują wyrządzenie większej szkody obszarom chronionym, ponieważ społeczności ludzi przyczyniają się do zwiększenia ilości zwierząt hodowlanych, poza tym są zmuszone do wykonania nielegalnych wyrębów oraz polowania i uprawy opium na odległych, dziewiczych obszarach lasów. W ten sposób próbują zrekompensować sobie utracone dochody z tradycyjnych praktyk i działań w pobliskich im lasach. 
______ prowadząc bawoła wodnego z powrotem do wioski, Ban Nam Namg, Prowincja Luang Namtha (2017)
Wycięty las na drodze do  Ban Nam Nang,  Prowincja Luang Namtha (2017)
Wioska Nam Vang, położona na długim, stromym górskim szlaku jest domem społeczności grupy etnicznej Hmong. Większość mieszkańców Nam Vang nie jest w stanie udać się na targ, aby kupić produkty mięsne i bawoły, które są raczej hodowane na sprzedaż niż zabijane. Z tego powodu większość białka  spożywanego w odległej wiosce pochodzi od kurczaków, świń, ryb rzecznych lub z dzikiego mięsa upolowanego w dżungli.
Ścieżka prowadząca do lasu komunalnego z wioski Ban Nam Vang, Prowincja Luang Namtha (2017)
Pomimo zakazu posiadania broni myśliwskiej na terenie parków narodowych, ukryta broń jest nadal regularnie używana do polowań. Większość broni myśliwskiej to muszkiety domowej roboty, czasem zdarzają się też karabiny i broń automatyczna, która jest spuścizną po czasach wojny domowej w Laosie.
_____ w drodze na nocne polowanie w dżungli, Ban Nam Vang, Prowincja Luang Namtha (2017)
Muszkiety jednostrzałowe są rekonstruowane z historycznej broni Hmong, które używają czarnego prochu i czapek strzeleckich do napędzania małych kamieni lub ołowianych pocisków. Każdy pojedynczy strzał wymaga przygotowania i załadowania, a ponieważ zasięg broni jest niewielki, myśliwi muszą posiadać duże umiejętności, aby zbliżyć się wystarczająco blisko do zwierzyny. Z tego powodu wiele zwierząt ucieka.
Domowy muszkiet,  Ban Nam Vang, Prowincja Luang Namtha (2017)
W dżungli otaczającej Nam Vang poluje się na różnorodne gatunki dzikich zwierząt, w tym wiewiórki, gołębie, żaby, małpy, nietoperze, łuskowce, szczury, sarny i bażanty. Chociaż ekolodzy pracują nad uwrażliwieniem i edukacją myśliwych, aby uniknąć polowania na zagrożone gatunki, myśliwi używają pułapek, które działają pod nieobecność myśliwego. Pułapki te nie rozróżniają między gatunkami, dlatego też nadal mają one niszczycielski wpływ na zwierzęta.
_____ w drodze na nocne polowanie w dżungli, Prowincja Ban Nam Vang, Luang Namtha  (2017)
Ze względu na bliskość granicy z Chinami, północny Laos cierpi z powodu presji popytu ze strony chińskiego handlu dzikimi zwierzętami, który wykorzystuje rzadkie i zagrożone gatunki do celów leczniczych i kulinarnych. Handel dzikimi zwierzętami dodatkowo pogłębia zubożenie gatunków, od których sami Laotańczycy są zależni pod względem wyżywienia i zapewnienia środków do życia.
Martwy mały indyjski cyweta, Ban Nam Vang, Prowincja Luang Namtha (2017)
Hmongowie tradycyjnie uprawiali opium ze względu na jego właściwości lecznicze i jako lukratywne dobro handlowe. Odkąd jego uprawa została zakazana w 2006 roku, inicjatywy mające na celu zastąpienie opium innymi uprawami miały na celu zmniejszenie jego rozpowszechnienie na północy Laosu. Jednak osoby żyjące w odległych społecznościach nadal uprawiają opium na ukrytych plantacjach w dżungli, gdzie często stają się uwikłani w siatkę gangów przestępczych przesyłających narkotyki przez granicę do Tajlandii i Wietnamu.
Ojciec i córka, Ban Nam Vang, Prowincja Luang Namtha (2017)
W rezultacie obszar określany przez CIA jako Złoty Trójkąt jako „Złoty Trójkąt” znajdujący się na styku granic Laosu, Tajlandii i Myanmaru odnotował w ostatnich latach wzrost upraw opium, co ma związek z tym, jak zmiany klimatyczne negatywnie wpływają na źródła utrzymania i rolnictwo.
Zadymiona kuchnia,  Ban Nam Vang, Prowincja Luang Namtha (2017)
Grupa etniczna Hmong nadal jest prześladowana za udział w tajnej wojnie CIA podczas wojny w Wietnamie. W rezultacie kobiety Hmong stają w obliczu zwiększonej marginalizacji i lekceważenia z powodu utrudnionego dostępu do opieki zdrowotnej, zwiększonego ubóstwa i wyższego wskaźnika analfabetyzmu. Ponieważ społeczności Hmong mieszkają na odległych obszarach w pobliżu chińskiej granicy, kobiety i młode dziewczyny Hmong są porywane przez przez handlarzy ludźmi, często do przymusowej pracy między innymi jako pracownice seksualne. W wiosce Nam Vang została niedawno uprowadzona kobieta- matka dwuletniej dziewczynki. Chińscy handlarze porwali ją w środku dnia, gdy wracała pieszo z zakupami wzdłuż głównej drogi.
_______, Ban Nam Vang, Prowincja Luang Namtha (2017)
W Nam Vang dorastający chłopcy pomagają w zapewnieniu żywności w gospodarstwie domowym, polując na drobne ptactwo za pomocą drewnianych kuszy i proc oraz chwytając gryzonie, takie jak wiewiórki i szczury, za pomocą pułapek. Chociaż spożywanie gryzoni takich jak szczury naraża społeczności na choroby wirusowe (np. SARS), to zabijanie gryzoni pomaga kontrolować populację szkodników takich jak np. szczury bambusowe, które mogą splądrować uprawy ryżu.
_______wracając z lasu po zastawieniu pułapek na szczury, Ban Nam Vang, Prowincja Luang Namtha (2017)
Ścieżka leśna, Nam Vang, Luang Namtha  (2017)
Ryż jest podstawowym pokarmem w każdym gospodarstwie domowym w Laosie. Jest uprawiany zarówno na wyżynach, jaki na polach nizinnych. Jedna trzecia populacji kraju aktualnie doświadcza niedoborów ryżu w okresach od 2 do 6 miesięcy w roku. Oczekuje się, że za sprawą zmian klimatu okres ten wydłuży się znacznie, prowadząc do większej liczby przypadków niedożywienia w biedniejszych społecznościach.
Pola ryżowe, Ban Namgeen, Luang Namtha (2017)
Jednakże, agencje rozwoju podejmują prace w celu zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego poprzez sadzenie odmian ryżu odpornych na suszę i powodzie. Jedna z takich odmian została wyhodowana przez pokolenia laotańskich rolników, a teraz jest stosowana na skalę przemysłową w krajach o zaburzonym monsunie.
____ & ____ wracając z pracy na komunalnych na polach ryżowych,  Ban Namgeen, Luang Namtha (2017)
Młode rośliny ryżu,  Ban Namgeen, Luang Namtha (2017)
Kolektywna uprawa ryżu i innych plonów zwiększa bezpieczeństwo żywnościowe  całej społeczności. W wiosce Khone wspólne ogrody wytwarzają wystarczającą ilość produktów, aby wyżywić wioskę oraz aby sprzedawać nadmiar plonów na targu w Luang Namtha.
Ogrody komunalne, Khone, Luang Namtha, Prowincja Luang Namtha (2017)
______ pracująca w ogrodach gminnych na wsi,  Khone, Luang Namtha, Prowincja Luang Namtha (2017)
Jednakże, klimat zaostrzył perspektywę braku bezpieczeństwa żywnościowego, a zależność gospodarcza krajów od rolnictwa wywiera coraz większą presję na ich ekosystemy. Jednocześnie Laos otwiera się na chińskich inwestorów, którzy kupują i dzierżawią grunty rolne pod uprawę roślin takich jak banany, melony, kauczuk czy trzcinę cukrową. W zamian za dzierżawę ziemi od laotańskich rolników i właścicieli ziemskich, chińscy handlowcy oferują kompleksowe usługi, zapewniając nasiona, nawozy, zbiórkę i transport produktów do Chin. Transformacja krajobrazu północnych prowincji graniczących z Chinami postępuje szybko, w miarę jak wycinane są duże obszary lasów pierwotnych pod uprawy dochodowe.
Uprawa arbuzów, Thaluang, Veng Pou kha, Prowincja Luang Namtha (2017)
Chińscy właściciele eksploatują również Laotańczyków jako siłę roboczą. Chociaż płaca zaoferowana przez chińskich pracodawców jest lepsza niż to, co można zarobić lokalnie, praca jest często bardzo ciężka. Pracownicy mieszkają obok plantacji w tymczasowych schroniskach, a w okresie wegetacji pracują codziennie.
________ kontraktowy pracownik rolny zatrudniony przez chińską firmę, Thaluang, Veng Pou kha, Prowincja Luang Namtha (2017)
Sadzonki roślin melona, Thaluang, Veng Pou kha, Prowincja Luang Namtha (2017)
Pracownicy są również narażeni na działanie niebezpiecznych pestycydów, ,przy czym dysponują jedynie improwizowanym wyposażeniem ochronnym. Jednym ze stosowanych chemikaliów jest chloropiryfos, który powoduje nudności, drgawki, paraliż, niewydolność płuc, która- nieleczona- może prowadzić do śmierci. W ten sposób, powszechne i słabo monitorowane stosowanie pestycydów na plantacjach powoduje, że chemikalia spływają do strumieni, gdzie zabijają ryby i są konsumowane przez ludzi zależnych od źródeł wody potrzebnej do picia, prania ubrań i kąpieli.
________ kontraktowy pracownik rolny zatrudniony przez chińską firmę rozpylający pestycydy, Thaluang, Veng Pou kha,  Prowincja Luang Namtha (2017)
Zapytany o to, jakie nadzieje wiąże z przyszłością swojej wioski, przywódca wioski Tha Se wyjaśnił, że nowo posadzone drzewa kauczukowe są przyszłością tego terenu, gdyż zapewnią one stały dochód jego mieszkańcom, co z kolei podniesie standard ich życia. Oczekuje się, że po sześciu latach, gdy drzewa dorosną na tyle, aby można było zebrać z nich sok, kauczuk przyniesie roczny dochód wysokości 4 milionów laotańskich kipów (438 dolarów) na gospodarstwo domowe.
Pong patrząc na młode drzewo kauczukowe, Ban Tha Se, Prowincja Luang Namtha (2017)
Przemysł gumowy w północnym Laosie przyszedł z Yunnan (jednej z prowincji Chin), gdzie kauczuk jest produkowany na masową skalę w celu zaspokojenia rosnącej krajowej konsumpcji tego produktu. W 2020 przewidywana konsumpcja kauczuku przez Chiny stanowi aż 30% światowej produkcji kauczuku. Fabryki gumy w Laosie należą do Chin i są przez nie zarządzane, przez co większość zysków (wraz z kauczukiem) eksportowana jest do Chin.
Plantacje kauczuku w Luang Namtha, Provincja Luang Namtha, Zdjęcie satelitarne© CNS / Airbus, Google Earth, (2007 / 2020)
Rolnictwo na skalę przemysłową jest najważniejszym czynnikiem powodującym wylesianie w krajach tropikalnych i subtropikalnych, które odpowiada nawet za 80% wylesiania od 2000 roku. Popyt na produkty takie jak soja, olej palmowy i kauczuk na światowych rynkach towarowych, które są kontrolowane przez kraje rozwinięte, zachęcają do wycinania lasów w krajach rozwijających się, aby napędzać wzrost gospodarczy. Powstałe w ten sposób plantacje monokulturowe, które pozbawione są runa, pochłaniają dużą mniejsza ilość dwutlenku węgla, w porównaniu z lasem pierwotnym.
Zużyta opona firmy Motorway,  Henry Flashman’s Scrap Yard, Devon, UK (2017)
Wiedza i praktyki rdzennych społeczności Laosu, jak i rdzennych społeczności w innych częściach świata pokazują nam możliwe sposoby funkcjonowania ludzi zgodne z poszanowaniem ograniczeń naszych ekosystemów. Znajdujemy się na symbolicznym rozdrożu. Stoimy przed wyborem: : czy dalej ignorować tę wiedzę i praktyki jako prymitywne i zacofane, co w efekcie doprowadzi do ich wyginięcia; czy potraktować je jako szablony pokazujące nam możliwe sposoby transformacji; jako symboliczną drogę prowadzącą nas ku przyszłości.
Zmiana klimatu destabilizuje monsun w Azji,prowadząc do nieregularnych okresów suszy i nasilonych opadów. Dowiedz się, wjaki sposób rdzenne społeczności dostosowują się do tych zmian. Jak wygląda ichkoegzystencja z otaczającymi lasami i jak rdzenne kosmologie mogą pomóc nam wkształtowaniu wizji przyszłości, która gwarantuje wspólne przetrwanie.